Arweiniad | Gyflogau Prentisiaeth

Mae prentisiaethau’n agored i unrhyw un dros 16 oed ac mae’n rhoi llwybrau mynediad i lawer o bobl i’r swydd y maent bob amser wedi’i dymuno ond efallai nad oeddent wedi astudio ar ei chyfer yn wreiddiol. Mae gwahanol lefelau o brentisiaethau, a bydd dewis yr un iawn i chi yn dibynnu ar eich profiad, lefel yr addysg a’r swydd yn y diwydiant adeiladu sydd gennych mewn golwg.

Os dechreuwch brentisiaeth yn y diwydiant adeiladu, mae'n siŵr y bydd gennych brofiad dysgu gwych ac efallai y byddwch hyd yn oed yn dod o hyd i'ch swydd ddelfrydol. Ond pa fath o gyflog prentis y dylech ei ddisgwyl? Bydd y canllaw cyflog prentis hwn yn mynd â chi drwy faint y gallech ei ennill ac yn ateb unrhyw gwestiynau am gyflog a threth fel prentis.

Faint fydd eich cyflog prentis?

Mae prentisiaethau yn cyfuno gwaith ymarferol tra byddwch yn astudio, felly mae eich cyflog prentis yn aml yn is na phe baech yn gweithio’n llawn amser. Fodd bynnag, byddwch yn ennill profiad gwerthfawr ac mae gan brentisiaid hawl i’r un driniaeth â gweithwyr eraill sy’n gweithio mewn rôl debyg neu ar yr un lefel. Mae hyn yn cynnwys:

• Cefnogaeth ar ffurf mentora neu hyfforddi
• Cynlluniau budd-daliadau megis gofal plant
• Tâl salwch
• Gwyliau â thâl/gwyliau blynyddol.

Beth yw’r isafswm cyflog i brentisiaid?

Yr isafswm cyflog presennol ar gyfer prentisiaid yw £4.81 yr awr, fel y’i pennir gan y Llywodraeth. Mae hyn yn berthnasol os yw’r prentis o dan 18 oed, neu os yw ym mlwyddyn gyntaf y brentisiaeth, waeth beth fo’i oedran.

Dyma’r siart isafswm cyflog presennol:

Felly, os ydych yn 23 ac ym mlwyddyn gyntaf eich prentisiaeth, byddwch yn derbyn yr isafswm cyflog ar gyfer prentisiaid o £4.81 yr awr (cyfradd 2022-23). Unwaith y byddwch wedi cwblhau'r flwyddyn gyntaf mae gennych hawl i £9.50 yr awr.

Dysgwch fwy am yr ’isafswm cyflog ar gyflog byw.

A yw prentisiaid yn talu treth neu Yswiriant Gwladol?

Rhaid i brentisiaid dalu treth incwm yn yr un ffordd â phawb arall. Fel arfer byddwch yn talu treth drwy’r system Talu Wrth Ennill (PAYE), sy’n golygu ei bod yn cael ei dynnu’n syth o’ch pecyn cyflog. Fel arfer ni fydd angen i chi boeni am lenwi Ffurflen Dreth Hunanasesiad. Fodd bynnag, byddwch ond yn talu treth os yw’ch cyflog yn uwch na’r trothwy ar gyfer talu treth, sef £12,570 y flwyddyn ar hyn o bryd (o 2022-2023).

Rhaid i brentisiaid hefyd dalu cyfraniadau Yswiriant Gwladol Dosbarth 1 os ydynt yn ennill dros y gyfradd trothwy sylfaenol. I gael y manylion diweddaraf am y cyfraddau hyn gweler y dudalen gov.uk.

Allwch chi gael codiad cyflog fel prentis?

Bydd eich cyfradd isafswm cyflog fel prentis yn codi po hynaf a gewch, ond dyma’r ymrwymiadau statudol y mae’n rhaid i gyflogwr eu gwneud. Efallai y bydd cyflogwyr yn ystyried talu eu prentisiaid fwy wrth i chi ennill mwy o brofiad a sgiliau yn ystod eich prentisiaeth. Felly, mae gofyn am godiad cyflog fel prentis yn dderbyniol, os credwch fod y cynnydd yr ydych yn ei wneud yn cyfiawnhau hynny. 

A fyddwch chi'n cael eich talu am eich dyddiau coleg?

Mae’r diwrnodau yr ydych yn astudio fel rhan o’r brentisiaeth yn dod o dan yr amodau ar gyfer prentisiaethau y mae’r Llywodraeth wedi’u nodi. Mae’r rhain yn nodi bod yn rhaid i chi gael eich talu am yr amser a dreulir yn astudio, boed hynny yn y gwaith neu’r coleg.

A yw prentisiaid yn cael tâl gwyliau/salwch?

Mae gan brentisiaid hawl i’r un buddion gweithle ag unrhyw weithiwr llawn amser. Cyn belled â'ch bod yn gweithio dros 33 awr yr wythnos, byddwch yn cael o leiaf 20 diwrnod o wyliau â thâl y flwyddyn. Mae prentisiaid hefyd yn gymwys i gael tâl salwch statudol (SSP). Rhaid i brentisiaid gyflawni’r amodau SSP canlynol:

• Bod â chontract cyflogaeth a gweithio o dan y contract hwnnw

• Ennill cyflog cyfartalog o leiaf £120 yr wythnos

• Wedi bod yn sâl am bedwar diwrnod yn olynol neu fwy.

Dysgwch fwy am y cyfraddau diweddaraf o SSP y mae gan brentisiaid hawl iddynt

A yw pob prentis yn cael yr un cyflog?

Na. Mae'n rhaid i gyflogwr dalu'r isafswm cyflog i chi ar gyfer prentisiaid, ond gall rhai ddewis cyfraddau cyflog uwch. Bydd rhai cwmnïau’n cydnabod y manteision o dalu mwy i’w prentisiaid, gan gynnwys gwell ymdeimlad o deyrngarwch cwmni, felly mae’n rhywbeth i edrych i mewn iddo wrth i chi chwilio am brentisiaeth sy’n iawn i chi.

A yw prentisiaethau yn effeithio ar fudd-daliadau plant/tai?

Os bydd rhywun yn dechrau prentisiaeth mae hyn yn effeithio ar unrhyw fudd-dal plant neu fudd-dal tai yr oedd eu rhieni wedi bod yn ei dderbyn ar eu cyfer. Nid yw prentisiaid yn cael eu hystyried yn ‘ddibynyddion’ felly bydd cymorth ariannol gan y wladwriaeth yn dod i ben. Os yw hyn yn effeithio arnoch chi, gofynnwch i'ch rhieni neu warcheidwad roi gwybod am newid mewn amgylchiadau ynghylch Credyd Treth, Budd-dal Plant neu Fudd-dal Tai.

Allwch chi hawlio Credyd Cynhwysol ar brentisiaeth?

Mae gan brentisiaid hawl i hawlio Credyd Cynhwysol. I fod yn gymwys, rhaid i chi fod ar ‘brentisiaeth gydnabyddedig’ ac yn cael eich talu ar gyfradd isafswm cyflog cenedlaethol. Sicrhewch fod gennych y manylion canlynol wrth law pan fyddwch yn gwneud eich cais:

• Enw eich darparwr hyfforddiant

• Enw'r cymhwyster cydnabyddedig yr ydych yn gweithio tuag ato.

Mae rhagor o wybodaeth am hawlio credyd cynhwysol yn ystod prentisiaeth ar gael ar ein tudalen budd-daliadau prentisiaid.