Cynaliadwyedd mewn Adeiladu: Sut Mae Adeiladu'n Mynd yn Wyrdd?

Ychydig flynyddoedd yn ôl efallai y byddai wedi bod yn deg dweud nad oedd adeiladu yn rhan ynni-effeithlon o'r economi.

Fodd bynnag, mae hyn yn newid gan fod y diwydiant yn cydnabod yr hyn y mae angen iddo ei wneud i ddod yn fwy cynaliadwy, drwy roi effaith amgylcheddol wrth wraidd prosiectau seilwaith ac adeiladu ar raddfa fawr.

Mae datblygiadau mewn rheoli gwastraff, adeiladau gwyrdd, a deunyddiau ecogyfeillgar yn arwain y gwaith adeiladu tuag at ddyfodol mwy cynaliadwy. Yn ogystal, gyda'r cyfle i weithio mewn gyrfaoedd mwy cynaliadwy, mae yna nifer o gyfleoedd i bobl gymryd rhan yn y chwyldro gwyrdd sy'n digwydd ym maes adeiladu.

Pam mae cynaliadwyedd mewn adeiladu yn bwysig?

Mae cynaliadwyedd ym maes adeiladu yn bwysig oherwydd bod y diwydiant adeiladu yn gwneud cyfraniad mawr at allyriadau carbon byd-eang. amcangyfrifir bod 30% o allyriadau’r DU yn dod o’r amgylchedd adeiledig. Mae allyriadau ymgorfforedig – sy’n golygu’r carbon sydd ynghlwm wrth ddeunyddiau adeiladu, eu cludo a’r broses adeiladu ei hun – yn cyfrif am 7% o’r ffigur hwn. Mae adeiladu wedi ymrwymo i leihau effaith y diwydiant ar yr amgylchedd, trwy ddefnyddio deunyddiau adeiladu mwy cynaliadwy a thechnoleg sy'n lleihau gwastraff, yn dyrannu adnoddau'n fwy effeithlon ac yn gwneud y defnydd gorau o ynni.

Heriau i gynaliadwyedd mewn adeiladu

Rheoli Adnoddau

Efallai mai’r her fwyaf i adeiladu gwyrdd yw newid yr adnoddau a ddefnyddir o fewn y diwydiant. Mae deunyddiau adeiladu safonol yn rhatach na deunyddiau cynaliadwy neu garbon isel, ac mae buddiannau breintiedig enfawr i barhau i adeiladu yn yr un ffordd. Mae hyfforddi staff i ddefnyddio technoleg gynaliadwy, ac i ddod yn fedrus mewn gwahanol ddulliau adeiladu, yn ddrud.

Defnydd o dir

Mae'n rhaid i'r diwydiant adeiladu addasu ac adeiladu mewn ffordd sy'n cael llai o effaith amgylcheddol negyddol ar y tir. Mae angen iddo hefyd ddewis yn fwy gofalus y math o dir y mae’n adeiladu arno, o leiniau glas i safleoedd tir llwyd, a sicrhau y gellir defnyddio’r tir mewn ffordd gadarnhaol, megis cyfrannu at gynhyrchu ynni’r adeilad.

Defnydd o ddŵr

Mae adeiladu yn defnyddio llawer iawn o ddŵr yn ei brosesau, gyda llawer ohono'n cael ei wastraffu neu ddim yn cael ei ddefnyddio mor effeithlon ag y gallai fod. Gall dŵr ffo neu ddŵr gwastraff ddianc i ffynonellau dŵr a'u halogi, os na chânt eu rheoli. Mae angen i gwmnïau adeiladu hefyd gael eu haddysgu ar sut y gellir defnyddio dŵr yn well unwaith y bydd adeilad yn weithredol. Er enghraifft, gall dŵr glaw gael ei gynaeafu a'i storio fel ffynhonnell dŵr daear i'w ddefnyddio mewn systemau aerdymheru a gwresogi.

Defnydd o ynni

Gall defnyddio ynni adnewyddadwy i gynhyrchu ynni ar gyfer adeiladau ymddangos yn llai a llai fel syniad newydd, ond mae tipyn o ffordd i fynd eto cyn iddo ddod yn arfer safonol yn y diwydiant adeiladu. Paneli solar, pympiau gwres o’r ddaear, tyrbinau gwynt, ffynhonnau geothermol, ailgylchu dŵr – gall yr holl ddulliau hyn o wresogi ac oeri adeiladau wneud gwahaniaeth enfawr i allyriadau carbon gweithredol adeilad.

Sut gall adeiladu ddod yn fwy ecogyfeillgar?

Gwybodaeth yw grym: Tasglu Swyddi Gwyrdd

Yn 2020 cyhoeddodd y Tasglu Swyddi Gwyrdd adroddiad, yn crynhoi’r hyn yr oedd yn teimlo oedd ei angen i gefnogi marchnad swyddi’r wlad yn ei phontio i sero net. Archwiliodd sut y gallai’r llywodraeth, diwydiant a’r sector addysg gydweithio’n agosach i gwrdd â heriau economi carbon isel a gwneud swyddi adeiladu yn fwy cynaliadwy. Roedd eu hargymhellion yn cynnwys:

• Cyhoeddi strategaeth sero net fanwl a defnyddio polisi'r llywodraeth i hyrwyddo swyddi a sgiliau gwyrdd

• Rhoi cyngor gyrfa gwyrdd ar waith a llwybrau at swyddi

• Sicrhau trosglwyddiad esmwyth i weithwyr mewn sectorau carbon uchel a’u hailhyfforddi mewn galwedigaethau ‘gwyrddach’

• Cefnogi pobl i weithio yn yr economi werdd newydd

Cwmnïau Adeiladu Cynaliadwy: Greenheart

Mae Greenheart n gwmni o Fryste sy'n arbenigo mewn adeiladu cartrefi ynni isel, cynaliadwy. Mae Greenheart yn rhoi cynaliadwyedd wrth wraidd popeth a wnânt. Gan ganolbwyntio ar ddefnyddio deunyddiau naturiol, dulliau gwresogi cynaliadwy a lleihau gwastraff, mae Greenheart wedi ymrwymo i ledaenu’r gair am ddulliau a sgiliau adeiladu cynaliadwy.

“Rydyn ni ar drothwy newid enfawr yn y diwydiant,” meddai Richard Hatfield, cyfarwyddwr a rheolwr prosiect gyda Greenheart.

“Mae pobl yn dod yn fwy ymwybodol o’r hyn sy’n bosibl. Maen nhw eisiau adeiladau gwell, gwyrddach, mwy cynaliadwy. Mae gennym ymholiadau bob wythnos i adeiladu cartrefi newydd. Mae llawer o bobl eisiau adeiladwyr da sy'n gallu adeiladu ein math ni o adeiladau. Mae'r galw yno; dim ond adeiladwyr sydd â'r sgiliau a'r wybodaeth gywir sydd eu hangen arnom. Dyna pam rydyn ni’n ceisio cael ein gwybodaeth allan yna”, meddai Richard.

“Rydym hefyd angen mwy o gwmnïau yn y DU i wneud cynhyrchion ar gyfer adeiladau cynaliadwy. Rydyn ni y tu ôl i wledydd eraill ar hyn ac mae'n ddrud mewnforio pethau o dramor. Mae yna fwlch ar gyfer cynnyrch cartref – ac mae’n fwy cynaliadwy i’w gyrchu’n lleol hefyd.”

Gwneud gwahaniaeth: Gyrfaoedd Adeiladu Gwyrdd

Yn gynyddol, mae cynaliadwyedd yn dod yn brif ystyriaeth i bobl sy'n ymuno â'r gweithlu am y tro cyntaf, ochr yn ochr â disgwyliadau cyflog. Maen nhw eisiau gweithio i gwmnïau sydd â gwerthoedd moesegol tebyg i'w rhai nhw. Mae hyn yn golygu bod pobl yn cael eu denu at ‘swyddi gwyrdd’, fel cynghorwyr amgylcheddol, ecolegwyr, peirianwyr tyrbinau gwynt, gosodwyr paneli solar a pheirianwyr amgylcheddol.